TS. Demis Hassabis (Anh) và TS. John Jumper (Mỹ) được trao giải thưởng Nobel Hóa học 2024 vì tạo nên mô hình AI dự đoán cấu trúc protein.
Trước đó, TS. Hassabis và TS. Jumper nhận giải Đặc biệt VinFuture cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới 2022.
Cùng chia sẻ giải Nobel Hóa học này với hai tiến sĩ là GS. David Baker (Mỹ) nhờ vào thuật toán thiết kế protein của ông. Theo thông cáo của Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, TS. Hassabis và TS. Jumper đã công bố mô hình AI mang tên AlphaFold2 vào năm 2020. Với sự hỗ trợ của mô hình này, họ có thể dự đoán cấu trúc của gần 200 triệu protein được xác định bởi các nhà khoa học trước đây.
Từ đó, AlphaFold2 được sử dụng bởi hơn hai triệu người từ 190 quốc gia, từ đó, thúc đẩy nhiều ứng dụng khoa học, cho phép các nhà nghiên cứu tìm hiểu sâu về sự kháng kháng sinh và tạo ra các hình ảnh về enzyme có khả năng phân hủy nhựa.
TS. Hassabis, TS. Jumper và GS. David Baker nhận giải Nobel Hóa học 2024. Ảnh: Xinhua
Ông Heiner Linke - Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học cho biết, mô hình được phát triển bởi TS. Hassabis và TS. Jumper đã hiện thực hóa giấc mơ trong suốt 50 năm trong lĩnh vực này.
Năm 2022, khi trao giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, Hội đồng Giải thưởng VinFuture cũng đánh giá công trình này tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.
AlphaFold 2 giúp rút ngắn thời gian xử lý công việc từ vài năm xuống chỉ còn vài ngày, thậm chí vài phút, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vấn đề quan trọng trong đời sống. Công trình cũng đã cung cấp cơ sở dữ liệu về cấu trúc của hơn 200 triệu protein làm tài nguyên nghiên cứu cho hàng nghìn nhà khoa học khác trên thế giới.
TS. Hassabis và TS. Jumper nhận giải Đặc biệt VinFuture cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới 2022. Ảnh: VinFuture
Đây không phải lần đầu tiên các nhà khoa học đạt giải thưởng VinFuture tiếp tục được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế uy tín vì những phát minh có tác động tích cực to lớn đến nhân loại. Năm 2023, TS. Katalin Karikó và và GS. Drew Weissman, giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên, cũng được vinh danh ở giải Nobel Y học 2023 cho công trình nghiên cứu về các biến đổi của nucleoside, giúp phát triển vắc-xin mRNA chống lại Covid-19.
Đại diện VinFuture chia sẻ, việc các nhà khoa học đạt giải VinFuture được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế danh giá góp phần khẳng định sự hiệu quả trong quy trình lựa chọn đề cử của giải thưởng này, đồng thời, chứng minh tầm nhìn của hội đồng đánh giá. Qua đó, VinFuture cũng khẳng định vai trò quan trọng trong việc đánh giá và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học công nghệ toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên thế giới.
Trước đó, lúc 11h45 ngày 9/10 giờ địa phương (16h45 ngày 9/10 giờ Hà Nội), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố chủ nhân của giải Nobel Hóa học năm 2024 gồm: David Baker, 62 tuổi, Giáo sư tại Đại học Washington, Mỹ; Demis Hassabis, 48 tuổi, là CEO của Google DeepMind tại Anh và John Jumper, 39 tuổi, là nghiên cứu cấp cao tại Google DeepMind, Anh. Họ được vinh danh nhờ những đóng góp trong nghiên cứu protein, công cụ hóa học độc đáo của sự sống.
Nhật Lệ
Đăng thảo luận